W okresie pandemii COVID-19, praca zdalna, stała się nieodłącznym elementem nowej rzeczywistości, rewolucjonizując sposób, w jaki przedsiębiorstwa funkcjonują, zwłaszcza w sektorze IT, który zawsze był uważany za jednego z najbardziej elastycznych i innowacyjnych graczy na rynku. Bez wątpienia, zdolność do szybkiej adaptacji do zmieniających się warunków była kluczowym czynnikiem dla przetrwania biznesu. Niemniej jednak teraz, gdy stopniowo oddalamy się od lat izolacji i ograniczeń, dynamika rynku pracy zaczyna ewoluować, stawiając pytanie o przyszłość modelu pracy.
Praca zdalna, która pierwotnie wydawała się rozwiązaniem tymczasowym, staje w obliczu nowych wyzwań, a firmy, które początkowo z dumą ogłaszały zdalną elastyczność, zaczynają zmieniać swoje podejście. Część pracodawców, wręcz przeciwnie do wcześniejszych tendencji, zaczyna aktywnie zachęcać bądź nawet wymagać od swoich pracowników powrotu do tradycyjnych biur, przynajmniej częściowo. To zjawisko rodzi wiele pytań i kontrowersji, skłaniając do analizy, czy praca zdalna rzeczywiście utrzyma swoją dominującą rolę, czy może ustąpi miejsca bardziej hybrydowym modelom pracy. Oto niektóre argumenty, które pracodawcy podają na poparcie swojego stanowiska:
- Obniżona produktywność i kreatywność: Pracodawcy twierdzą, że praca zdalna obniża efektywność i jakość pracy, ponieważ pracownicy są mniej zmotywowani, zorganizowani i skontrolowani. Twierdzą też, że praca zdalna ogranicza możliwości tworzenia nowych pomysłów i rozwiązań, ponieważ brakuje spontanicznych interakcji i burz mózgów, które mają miejsce w biurze.
- Niekorzystny wpływ na kontakty międzyludzkie i komunikację: Pracodawcy uważają, że praca zdalna osłabia więzi i zaufanie między pracownikami i przełożonymi, ponieważ brakuje im bezpośredniego kontaktu, gestów, mimiki i niewerbalnych sygnałów.
Czy preferencje potencjalnych kandydatów na stanowiska IT pokrywają się z preferencjami pracodawców? Aby to sprawdzić, przeprowadziłam ankietę pt. Jaki tryb pracy preferujesz? Wzięło w niej udział blisko 900 osób pracujących lub szukających pracy w branży IT. Oto wyniki:
- 78% praca zdalna
- 20% hybryda
- 2% wolę stacjonarnie
Jak widać, zdecydowana większość ankietowanych preferuje pracę zdalną, podczas gdy tylko nieliczni wybierają modele hybrydowe lub stacjonarne. Co sprawia, że praca zdalna cieszy się tak dużą popularnością wśród specjalistów IT? Odpowiedzi na to pytanie można znaleźć w komentarzach samych zainteresowanych, które podkreślają różnorodne korzyści związane z tym modelem pracy:
- Więcej czasu dla siebie i rodziny: Pracownicy IT doceniają pracę zdalną za oszczędność czasu, który wcześniej tracili na dojazdy i stanie w korkach. Ta dodatkowa swoboda czasowa pozwala im efektywniej zarządzać życiem osobistym, co przekłada się na lepszą równowagę między pracą a życiem prywatnym.
- Więcej środków w portfelu: Eliminacja kosztów związanych z dojazdami do biura przekłada się na realne oszczędności finansowe pracowników. Brak konieczności wydawania pieniędzy na transport oznacza dodatkowe fundusze, które można przeznaczyć na inne cele czy przyjemności.
- Większa swoboda i elastyczność w organizacji pracy: Pracownicy IT podkreślają korzyści płynące z możliwości dostosowania organizacji pracy do własnego rytmu i stylu życia. Praca zdalna umożliwia elastyczne planowanie czasu pracy, co pozwala lepiej dostosować się do indywidualnych preferencji i potrzeb.
- Większe skupienie i lepsza efektywność: Brak rozpraszaczy i zakłóceń charakterystycznych dla biurowego otoczenia, takich jak hałas czy nieplanowane rozmowy, pozwala pracownikom IT na skoncentrowanie się na zadaniach i zwiększenie efektywności pracy. Środowisko domowe, dopasowane do własnych preferencji, sprzyja lepszemu skupieniu i wydajności.
To właśnie te czynniki sprawiają, że praca zdalna staje się preferowanym modelem dla profesjonalistów IT, dając im nie tylko większą swobodę, ale także umożliwiając osiągnięcie lepszej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Na pracę hybrydową zagłosowała 1/5 osób. Przy tej formie pracy ważna jest elastyczność i uzasadniony powód wizyty w biurze.
Widoczne są istotne rozbieżności między oczekiwaniami pracowników a strategią pracodawców. Z tego powodu firmy, które dążą do ponownego wprowadzenia pracy w biurze lub w modelu hybrydowym, stają przed licznymi konsekwencjami, problemami i wyzwaniami.. Można tu wymienić:
- Ryzyko utraty pracownika w momencie przejścia z pracy 100% zdalnej na hybrydę: Jeśli firma zmieni model pracy z całkowicie zdalnego na częściowo stacjonarny, może spotkać się z niezadowoleniem i oporem ze strony pracowników, którzy nie chcą lub nie mogą dostosować się do nowych warunków. Niektórzy z nich mogą nawet zdecydować, się odejść z firmy i szukać innej pracy, która spełni ich oczekiwania i preferencje.
- Mniejsza pula kandydatów aplikujących na takie ogłoszenia a co za tym idzie mniejsza szansa na Perfekt Match przyszłego członka zespołu: Jeśli firma ogłosi, że poszukuje pracowników do pracy w biurze lub w modelu hybrydowym, może zniechęcić wielu potencjalnych kandydatów, którzy szukają pracy zdalnej. Tym samym firma zmniejszy swoje szanse na znalezienie idealnego pasującego pracownika, który spełni wszystkie kryteria i wymagania.
- Model pracy jest obok wynagrodzenia i projektu, jednym z najważniejszych elementów, na jakie zwracają uwagę kandydaci w ofertach pracy: Praca zdalna jest dla wielu kandydatów na stanowiska IT jednym z głównych czynników decydujących o tym, czy złożą aplikację na daną ofertę pracy. Dlatego firma, która nie oferuje takiej możliwości, może stracić konkurencyjność i atrakcyjność na rynku pracy, w porównaniu z innymi firmami, które są bardziej elastyczne i otwarte na pracę zdalną.
- Dłuższe procesy rekrutacyjne: Jeśli firma chce zatrudnić pracowników do pracy w biurze lub w modelu hybrydowym, musi poświęcić więcej czasu i zasobów na przeprowadzenie procesu rekrutacyjnego. Musi bowiem nie tylko sprawdzić kwalifikacje i umiejętności kandydatów, ale także ich dostępność, gotowość i warunki do pracy w biurze lub w modelu hybrydowym. Musi też przekonać kandydatów, że praca w biurze lub w modelu hybrydowym ma dla nich więcej korzyści niż praca zdalna.
- Puste wakaty i niewykonana praca bądź większe obciążenie pracą innych pracowników: Jeśli firma nie znajdzie odpowiednich pracowników do pracy w biurze lub w modelu hybrydowym, może mieć problemy z realizacją swoich projektów i celów. Może to spowodować, że firma będzie miała puste wakaty, które nie będą wypełnione przez długi czas, lub że firma będzie musiała obciążać większą pracą innych pracowników, co może wpływać negatywnie na ich motywację, satysfakcję i efektywność.
W świetle wyników ankiety oraz analizy argumentów pracodawców i preferencji pracowników w kontekście pracy zdalnej w sektorze IT pojawia się istotne pytanie dotyczące dopasowania oczekiwań i potrzeb obu stron rynku pracy. Czy to pracodawcy powinni dostosować się do preferencji potencjalnych kandydatów, czy może specjaliści IT powinni zrewidować swoje oczekiwania w obliczu zmieniającej się rzeczywistości?
Odpowiedź na to pytanie może mieć istotny wpływ na przyszłość sektora IT w Polsce. Elastyczność, zarówno ze strony pracodawców, jak i pracowników, zdaje się być kluczowym elementem utrzymania atrakcyjności rynku pracy. Czy obie strony są gotowe na kompromisy, czy też ewentualny brak porozumienia doprowadzi do migracji specjalistów IT np. na rynki zagraniczne?
W tym kontekście istnieje potrzeba refleksji nad możliwościami dostosowania się do nowych realiów. Czy rynek pracy IT w Polsce będzie w stanie sprostać oczekiwaniom obu stron, czy może dojdzie do zmiany dynamiki i struktury tego sektora? Odpowiedzi na te pytania będą kształtować kierunek rozwoju zarówno dla pracodawców, jak i specjalistów IT, definiując tym samym przyszłość branży w kraju.
Anna Mucha
IT Recruitment Consultant People Sp. z o.o.
