Kompetencje miękkie w branży IT – twoja tajna broń na rynku pracy

Kompetencje miękkie to zestaw cech psychofizycznych i umiejętności społecznych, decydujących o tym, w jaki sposób dana osoba się zachowuje, porozumiewa i organizuje. Mają one wpływ na każdy obszar naszego życia, na nawiązywanie i podtrzymywanie relacji międzyludzkich i na to, w jaki sposób jesteśmy odbierani przez innych ludzi – naszych partnerów, znajomych czy współpracowników. Dlaczego więc dla branży IT kompetencje miękkie okazują się kluczowe dopiero teraz? Wraz z wykorzystywaniem innowacyjnych rozwiązań zmienia się rola pracowników i charakter ich pracy. To już nie tylko praca ze sprzętem czy kodem, do której potrzebne są przede wszystkim wiedza, doświadczenie i umiejętności techniczne. Obecnie to także praca z ludźmi, z różnych obszarów biznesu. U niektórych osób wciąż pokutuje przekonanie, że z programistami ciężko się porozumieć. Natomiast teraz, gdy Internet znajduje zastosowanie w niemal każdym obszarze naszego życia, praca działów IT ma bezpośredni wpływ na wszystkie aspekty biznesu. Oznacza to, że konieczna stała się ciągła komunikacja z innymi działami firmy. Kluczowe jest więc, by współpraca ta była zarówno efektywna, jak i po prostu przyjemna. Co więcej, nawet w przypadku najlepszych developerów czy testerów w branży same umiejętności techniczne mogą nie wystarczyć, gdy np. przyjdzie czas na zmianę pracy. Niski poziom kompetencji miękkich, takich jak komunikatywność, umiejętność pracy w grupie czy kultura osobista, bezsprzecznie utrudniają pozytywne przejście procesu rekrutacji.

Z punktu widzenia branży IT, kompetencje miękkie kluczowe są na tych stanowiskach, na których do głównych zadań należy podtrzymywanie relacji biznesowych. Dlatego na ich rozwój czy doskonalenie powinni postawić głównie Project i Sales Managerowie, Analitycy czy Scrum Masterzy. – Ciężko mi wyobrazić sobie Analityka Biznesowego, który z natury jest osobą zamkniętą, małomówną, nieposiadającą umiejętności komunikacyjnych i mającą trudność w pracy z ludźmi. Zadania takiej osoby obejmują bowiem rozmowę z klientem, zbieranie list wymagań, a także udzielanie natychmiastowej odpowiedzi na pytania, co jest możliwe do wykonania, a gdzie mogą pojawić się trudności – tłumaczy Paweł Pełtak, IT Recruitment Manager w firmie People. – Następnie otrzymaną od klienta koncepcję projektu i zbiór jego oczekiwań Analityk przedstawia developerom. Jeżeli, oprócz koniecznej wiedzy, zabraknie mu umiejętności komunikacyjnych, asertywności, ale i chęci współpracy, to cały proces będzie męczący dla każdej ze stron – dodaje Paweł Pełtak. Jednak w rzeczywistości, wszyscy przedstawiciele branży – także ci, którzy na co dzień współpracują w małych, zamkniętych zespołach – powinni mieć na uwadze, że kompetencje miękkie to w dzisiejszych czasach podstawa, bez której niezwykle ciężko w branży IT rozwinąć skrzydła.

Warto pamiętać, że kompetencje miękkie przydatne są na każdym etapie kariery zawodowej. Ich doskonalenie stanowi więc wyjątkowo opłacalną inwestycję, a rekruterzy przykładać będą do tych aspektów coraz większą wagę. Badania pokazują bowiem, że managerowie, którzy uwzględniają kształcenie i rozwój umiejętności miękkich w zarządzaniu pracownikami, zauważyli 30-procentowy wzrost wydajności w swoich zespołach. Oto lista 7 kompetencji, kluczowych z punktu widzenia IT:

Kreatywność – najczęściej praca programisty nie jest odtwórcza, a oprócz standardowego kodowania, liczą się wizja i pomysł na to, jak powinna wyglądać dana aplikacja. Nawet w sytuacjach, kiedy większość elementów została narzucona, to od programisty zależy efekt finalny. Kreatywność przydaje się także przy poszukiwaniu rozwiązania problemu czy naprawie błędu. Poza tym warto pamiętać, że IT to nie tylko programowanie, a kreatywność jest szczególnie istotną również na innych stanowiskach w branży. Przykładem może być pozycja UX Designera, którego zadaniem jest zaprojektowanie od zera, jak dana strona czy aplikacja będzie wyglądać.

Logiczne myślenie – to zdolność, która zalicza się do kompetencji miękkich, mimo jej bezpośredniego związku z naukami ścisłymi. Bez zaawansowanych umiejętności logicznego myślenia praca w IT może okazać się bardzo ciężka. Zadania programisty należą do niezwykle złożonych, a ich wykonywanie uzależnione jest od wielu czynników. W IT np. kod jest ściśle ze sobą powiązany. Na fakt, że jakaś funkcjonalność działa składa się wiele zależności, struktur, pętli, odniesienia do wcześniej napisanego kodu, powiązań plików, baz danych i wielu innych. Konieczna jest więc umiejętność logicznego myślenia i świadomość tych zależności.

Kultura osobista – chociaż teoretycznie stanowi podstawę funkcjonowania w społeczeństwie, nie każdy stosuje się do jej zasad. Szczególnie w okresie zmiany pracy nie mamy pewności, z kim przyjdzie nam pracować, dlatego umiejętność zachowania się w taki sposób, by każdy w towarzystwie mógł czuć się komfortowo, jest niezwykle cenna. Warto przypomnieć, że na kulturę osobistą składa się dobre wychowanie, dbałość o higienę i swój wygląd zewnętrzny, poszanowanie godności swojej i współpracowników, a także znajomość podstawowych zasad savoir-vivre i stosowanie się do nich. To minimum, dzięki któremu łatwiej będzie nam nawiązywać i utrzymywać pozytywne relacje, bez względu na doświadczenie, stanowisko czy branżę.

Umiejętności organizacyjne – obowiązkiem każdego pracownika jest właściwa organizacja pracy i odpowiednie zarządzanie czasem, zarówno swoim, jak i członków zespołu, szczególnie w przypadku osób na stanowiskach managerskich. Nie inaczej sytuacja ma się w branży IT. Utrzymywanie porządku w dokumentacji, w komputerze czy na stanowisku pracy to podstawy, bez których ciężko wyobrazić sobie funkcjonowanie w biurze. Na szczęście istnieją też narzędzia, również darmowe, które w znaczącym stopniu ułatwiają te zadania. Chęć korzystania z nich przez pracownika z pewnością zostanie przyjęta z entuzjazmem przez każdego pracodawcę.

Komunikatywność i umiejętność pracy w grupie – przekonanie, że zawód programisty wykonują samotnicy, to jeden z najczęstszych mitów dotyczących pracy w IT. Natomiast branża informatyczna w dużej mierze opiera się na pracy w grupie, a zgrany, dobrze dogadujący się ze sobą zespół to nierzadko podstawa sukcesu. Dlatego tak ważna jest umiejętność komunikacji i otwartość na pracę z innymi. Dobra atmosfera, płynna wymiana informacji czy brak nieporozumień sprzyjają realizacji nawet najbardziej skomplikowanych i wymagających projektów.

Chęć do nauki i samorozwoju – IT to bez wątpienia najszybciej rozwijająca się branża na świecie. Każdego dnia powstaje nowe narzędzie, nowa aplikacja czy nawet nowa technologia. Dlatego każdy, kto wiąże swoją zawodową przyszłość ze światem cyfrowym, powinien cechować się nieodpartą chęcią do nauki, śledzenia nowinek i nieustannego rozwijania swoich umiejętności.

Życzliwość i pozytywne nastawienie do ludzi – podobnie jak w przypadku umiejętności komunikacyjnych, życzliwe i pozytywne nastawienie do innych znacznie ułatwia pracę zespołową. Pokazał to m.in. eksperyment naukowy przeprowadzony w Hiszpanii. Okazało się, że akt bezinteresownej życzliwości przekłada się nie tylko na szczęście czy poczucie zadowolenia w miejscu pracy, ale także na efektywność pracowników i całego zespołu.

Rekruterzy coraz częściej, zaraz obok listy wymaganych umiejętności czy doświadczenia, wymieniają kluczowe na danym stanowisku kompetencje miękkie. Jeśli jednak mamy świadomość swoich braków w niektórych obszarach, warto postawić na szczerość – zarówno wobec samego siebie, jak i wobec potencjalnego pracodawcy. – Nawet jeżeli na rozmowie rekrutacyjnej ‘podkoloruje’ się swoje faktyczne umiejętności, można mieć pewność, że i tak prędzej czy później prawda wyjdzie na jaw – przekonuje Paweł Pełtak. – Dlatego lepiej szczerze przyznać się do swoich braków i wytłumaczyć, w jaki sposób pracuje się nad ich zniwelowaniem oraz… rzeczywiście nad nimi pracować. W ten sposób z pewnością zyskamy dodatkowe punkty w oczach pracodawcy, zdobędziemy sobie jego zaufanie i zbudujemy podstawy do rozwoju relacji biznesowej – dodaje Paweł Pełtak.